De taakgroepen per riviertak hebben een eigen sfeer en onderwerpen die van belang zijn. Toch zijn er ook veel overeenkomsten. In alle taakgroepen is gesproken over schone rivieren en opruimacties van afval, verkeersstromen op de dijk en hoe hier mee om te gaan. De betrokkenheid bij de eigen rivier is groot. Of dit nu erfgoed langs de Maas is, de Mauritslinie langs de Waal of steden en groen langs de IJssel; alle rivieren zijn het waard om centraal te stellen en verder mee aan de slag te gaan.
Verkeersstromen op de dijk
In de taakgroepen is geïnventariseerd wat de ervaringen zijn van bestuurders met verkeersstromen op de dijk en hoe hier mee om te gaan. Er is herkenning dat het vooral op mooie dagen druk is op de dijk. Dat constateren niet alleen bewoners langs de dijk. Diverse gemeenten proberen verkeersstromen te scheiden door bijvoorbeeld het doorgaande verkeer over binnenwegen te laten rijden, landbouwmachines of bedrijfsvoertuigen langs de dijk kunnen gevraagd worden andere routes te nemen. Wandelaars kunnen via struinpaden in de uiterwaarden van de rivier gelokt worden. Het meest duidelijk wordt de situatie als er een keuze gemaakt wordt voor een bepaald soort weggebruiker, dan kan de weg op de dijk daar op ingericht worden. In ontwerpen van nieuwe en aan te passen dijken zou ook gekeken moeten worden naar wat de gewenste verkeersstromen zijn en hoe het ontwerp daar op aangepast kan worden.
Branding van de Maas
De gemeente Oss heeft 45 kilometer dijk langs de Maas. Daar worden plannen gemaakt voor ingrijpende maatregelen, zoals het project Ravenstein – Lith “De meanderende Maas”. Oss is gebouwd op de Maas en heeft haar ontwikkeling eraan te danken. Om de inwoners meer te betrekken bij de Maas, is teruggekeken naar het verleden. Erfgoed is een aanknopingspunt om mensen gefascineerd te maken en het is van de gehele gemeenschap. Vanuit erfgoed zijn herkenbare thema’s ontstaan: de zuiderwaterlinie, religieus erfgoed, Romeinen/Caesar/archeologie en industrie/ambacht/nijverheid. Deze worden gebruikt om (ontwikkelingen langs) de Maas onder de aandacht van inwoners te krijgen. Andere gemeenten zijn hier enthousiast over en willen bekijken of en hoe dit gezamenlijk verder gebracht kan worden.
Mauritslinie
Het Nederland zoals we dat nu kennen, is ontstaan rondom de tachtigjarige oorlog en de verdedigingstactieken van prins Maurits. Rivierwater speelde een essentiële rol. Hij zag in dat de waterlopen goed gebruikt konden worden bij de verdediging tegen de Spanjaarden. Door gebruik te maken van het doorsteken van waterkeringen om gebieden onder water te laten lopen (cascade werking). Maar ook heeft hij langs de IJssel en de vooral langs de Waal op korte afstand van elkaar torens gebouwd, waardoor gecommuniceerd kon worden. De torens zijn verdwenen, maar het verhaal leeft voort. Dit kunnen we gebruiken bij de grote wateringrepen die langs de Waal plaats moeten vinden. Door op verschillende manieren de torens weer terug te laten keren in het landschap (bordje, kunstwerk, echte toren), kan het verhaal voort leven. Meer informatie op Onze Waal.
De IJssel in 2050
Binnen het Deltaprogramma Rijn is het ‘ontwerplaboratorium Rijntakken’ opgezet. De wateropgave langs de IJssel is essentieel. In samenhang kan gekeken worden naar de ruimtelijke kwaliteit en de kansen die daar liggen. In het laboratorium wordt samen met ontwerpers gekeken waar die kansen liggen en hoe dit in diverse plannen ingebracht kan worden. De IJsselbestuurders hebben samen ‘gedroomd’ over hoe de grote opgaven uit de omgevingsvisie (klimaatverandering, energietransitie, circulaire economie en digitalisering) langs de IJssel vorm kunnen krijgen. Daaruit blijkt dat bestaande steden verder ontwikkeld mogen worden in relatie tot uitloopgebieden en er meer gedaan kan worden in de blauw/groene benadering van het buitengebied. De conclusie was vooral dat de IJssel meer is dan een stroompje; het is een verbindend element. Die notie gaat mee in het proces van de omgevingsvisie.
Schone Rivieren
In alle taakgroepen is gesproken over het opruimen van zwerfafval langs de rivier en de voortgang van de projecten. Er start een onderzoek naar de herkomst van het afval, om het zo aan de bron te kunnen voorkomen. Meer hierover leest u in het artikel ‘uitgelicht taakgroepen: schone rivieren’ verderop in deze nieuwsbrief.