Rivieren spelen een centrale rol in het Nederlandse landschap. Hun sleutelrol in waterveiligheid, economie en ecologie brengt zowel uitdagingen als kansen met zich mee. Voor gemeenten langs onze rivieren is samenwerking daarom onmisbaar. Vanuit de Vereniging Nederlandse Riviergemeenten (VNR) fungeren we als netwerkorganisatie om samenwerking en kennisdeling tussen gemeenten te stimuleren. Door onder meer in te zetten op betere waterveiligheid, gezond water en de lokale economie streven we naar rivieren die veilig, gezond en toegankelijk zijn én blijven.

Hoogwater, overstromingen en klimaatverandering, maar ook recreatie en de beleefbaarheid van rivier maken samenwerking noodzakelijk. Een treurig voorbeeld van die noodzaak was de uitslaande brand in de chemische fabriek Sandoz in Zwitserland in 1986. Samen met het bluswater stroomde er 30 ton pesticiden de Rijn in, met catastrofale gevolgen voor het milieu tot in Nederland aan toe. De zogeheten Sandozramp leidde tot de oprichting van de VNR.

Waterveiligheid kent geen grenzen

Sinds de oprichting ondersteunt de VNR gemeenten óók bijvoorbeeld bij het creëren van waterveiligheid, een onderwerp dat gemeentegrenzen overstijgt. Veelal via taakgroepen gericht op specifieke rivieren, zoals de Maas of IJssel. Dit gaat bijvoorbeeld om het realiseren van maatregelen gericht op risico’s van het water zelf, zoals dijkversterking en waterberging.

Vanuit veiligheid wordt er vervolgens verder gekeken naar de combinatie met andere functies van de rivieren: Hoe ontwikkel je een gebied economisch en ecologisch, terwijl je toch de veiligheid weet te garanderen? Voorbeelden hiervan zijn de aanpassing van de Beleidslijn Grote Rivieren afgelopen jaar, en het ontwikkelen van reserveringszones bij dijken. Deze projecten laten zien hoe gebiedsontwikkeling en veiligheid hand in hand kunnen gaan.

Economische kansenstroom

De rivieren spelen een sleutelrol in de regionale en nationale economie, als transportaders voor goederen en als drijvende kracht voor toerisme en recreatie. Door een gezamenlijke aanpak te hanteren, kunnen riviergemeenten deze economische kansen benutten en tegelijkertijd duurzaam omgaan met de omgeving. Ook biedt samenwerking de mogelijkheid in te spelen op het dynamische rivierenlandschap, dat door natuurlijke processen en menselijke activiteiten constant verandert.

Met behulp van de VNR vinden gemeenten samen de balans tussen economische belangen, waterveiligheid en leefbaarheid. Denk aan het ontwikkelen van duurzame woningbouw, landbouw en recreatieve functies in het riviergebied. Neem het Varen doe je Samen!, waarin recreatie- en beroepsvaart samenwerken aan verkeersveiligheid op vaarwegen. Een mooi voorbeeld van hoe samenwerking tot praktische oplossingen voor verhoogd veiligheidsbewustzijn en prettigere recreatie én beroepsvaart kan leiden.

Flora en fauna, natuurlijk!

Naast veiligheid en economie, is ook ecologie een belangrijke pijler van de rivier. Rivieren zijn niet alleen een bron van water en voedsel, maar ook belangrijke leefgebieden voor flora en fauna. De VNR stimuleert gemeenten om samen te werken aan projecten die bijdragen aan natuurherstel, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Door kennis en middelen te delen, wordt de impact van deze initiatieven vergroot.

Impact op waterkwaliteit

Een voorbeeld van zo’n initiatief is Drinkbare Rivieren. Dit project streeft naar het herstellen van de waterkwaliteit van rivieren wereldwijd, zodat het water drinkbaar wordt. Door het mobiliseren van lokale gemeenschappen en het aangaan van dialogen met beleidsmakers, beoogt Drinkbare Rivieren duurzame veranderingen te bewerkstelligen in het beheer en de bescherming van waterwegen. Niet voor niets is het een project dat vaak ter illustratie en voortgang terugkomt in de VNR-taakgroepen.

Andere interessante samenwerkingsverbanden

Rondom de rivieren wordt volop samengewerkt! Van veiligheid tot recreatie, van flora tot fauna: Ontdek hieronder welke initiatieven – zowel op landelijk als regionaal en lokaal niveau – zoal zijn opgezet om de kansen van onze rivieren te benutten.

Het STOWA (Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer) is het kenniscentrum voor regionale waterbeheerders in Nederland. Zij ontwikkelt, verzamelt en verspreidt toegepaste kennis die waterschappen en andere waterbeheerders nodig hebben om hun taken effectief uit te voeren. Een van de belangrijke thema’s binnen STOWA’s werkzaamheden is de energietransitie in het waterbeheer.

 

Het Nederlands Water Partnership (NWP) is een netwerk van ongeveer 180 internationaal georiënteerde Nederlandse organisaties in de watersector, waaronder bedrijven, NGO’s, overheidsinstellingen en kennisinstituten. Het NWP faciliteert samenwerking binnen de Nederlandse watersector en bevordert de internationale impact van deze sector. Dit wordt bereikt door het organiseren van handelsmissies, matchmaking en het promoten van de Nederlandse watersector wereldwijd.

 

Ons Water een samenwerkingsverband tussen onder meer de waterschappen, waterbedrijven, watermusea, Rijkswaterstaat, provincies en de Unie van Waterschappen. Het doel? Nederlanders bewust te maken van het belang van schoon, veilig en voldoende water, en benadrukken dat dit niet vanzelfsprekend is.

 

Waterrecreatie Nederland een stichting die zich inzet voor het bevaarbaar en leefbaar houden van Nederland voor waterrecreanten. Met een netwerk van 507.800 vaartuigen en 3.360.000 waterrecreanten deelt de organisatie kennis en faciliteert samenwerking tussen beleidsmakers, gebruikersverenigingen, brancheorganisaties en andere belanghebbenden.

 

Gezamenlijk geluid, grotere impact

De samenwerking van Nederlandse gemeenten aan de rivieren binnen de VNR stelt de VNR in staat om een krachtige collectieve stem te laten horen in de bescherming en ontwikkeling van de riviergebieden. Dit komt niet alleen de veiligheid en leefbaarheid van deze gebieden ten goede, maar zorgt ook voor een toekomstbestendige balans tussen mens, natuur en economie.