Eind 2017 is een diversiteit aan onderwerpen besproken in de taakgroepen van de VNR. Van Maaswater als drinkwater tot Levende Rivieren en van de Lange Termijn Ambitie Rivieren tot de Geuzenlinie.
Drinkwaterwinning (Maas) in de omgevingswet
Grote delen van zuidwest Nederland (Zeeland, Zuid-Holland) zijn voor hun drinkwater afhankelijk van het water uit de Maas. Het (grond) water in die gebieden is brak en daarmee ongeschikt als drinkwater. Weinig Maasbewoners zijn zich daar van bewust. Dat geldt ook voor gemeenten als het gaat om de rol van drinkwater in de nieuwe Omgevingswet. Drinkwater is vaak zo vanzelfsprekend dat het wordt vergeten in de belangenafweging in processen voor de Omgevingswet. De rol van gemeenten is de afweging in de fysieke leefomgeving vorm te geven, in zowel de bovengrond als ondergrond. Het gaat om de riolering (minder afval in de rivieren) en om ruimtelijke bescherming van win-gebieden. Gemeenten hebben hierbij een zorgplicht. De drinkwaterbedrijven gaan graag in gesprek met gemeenten over het drinkwaterbelang.
Projecten in de schijnwerper: Meer Maas Meer Venlo en de Geuzenlinie
Het project “Meer Maas Meer Venlo” (MMMV) is een project in het kader van het Deltaprogramma. Processen worden gebundeld; MIRT en HWBP afspraken komen samen. Het doel van MMMV is het verbinden van water en ruimte en zo te komen tot een integrale visie op het gebied waarin allerlei vraagstukken hun plek krijgen. Er is onderzoek gedaan naar de kansen om gebiedsontwikkeling op de Venlose Maasoevers te koppelen aan vereiste maatregelen voor hoogwaterveiligheid. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van de industriehaven. Venlo is trekker geworden van het project, onder andere vanwege de belangrijke functie van de haven en de interactie met de stedelijke omgeving.
Het uitgangspunt is de Maasvallei. Vanuit drie perspectieven, waterstad, Maaspark en Balkon op de Maas, is een kansenkaart opgesteld. Daar kwamen twee kansrijke hotspots uit: de industriehaven (combinatie van uitbreiding haven en waterveiligheid) en Venlo-Velden (rivierverruiming, systeemmaatregel en geul). Veel vraagstukken zijn in een klein gebied aan elkaar gekoppeld en het is een uitdaging daar oplossingen voor te vinden en te komen tot één voorkeursalternatief. Die wordt vastgelegd in een gemeentelijke structuurvisie. Kijk voor meer informatie op de website www.meermaasmeervenlo.nl.
In het project “Geuzenlinie” hebben de vier gemeenten op het eiland Voorne Putten een gezamenlijke visie gemaakt op de inrichting van de noordelijke rand van het eiland, als buffer tussen het havengebied van Rotterdam en de natuurlijke uitstraling van de Zuidwestelijke Delta. In een ander artikel leest u hier meer over.
Zoet-zout-getijdenatuur en Levende Rivieren
De Oude Maas is een rivier met getijdennatuur in open verbinding met zee. Getijdennatuur is door de sedimentatie landschapvormend. In Nederland zijn de rivieren echter in een ‘korset’ (dijken en verharde oevers) gehesen, waardoor getijdenbegroeiing is verdwenen. Er zijn veel cultuurhistorische waarden in het gebied. Het gaat dan om de grienden, die ooit waren bedoeld als waterwerk. De griendtakken (wilgen) werden gebruikt als bouwstof (bijvoorbeeld voor het vlechten van manden). Met een veranderend landschap is ook het gebruik veranderd. De uitdaging is om te kijken wat er terug kan komen, bijvoorbeeld door ‘building with nature’ en waar verharde oevers verwijderd kunnen worden. Rivier als getijdenpark is een nieuwe ontwikkeling, vanuit het programma Rivieroevers. Om de rivier natuurlijker, levendiger en aantrekkelijker te maken in het Rotterdamse, hebben meerdere partijen (Rotterdam, RWS, waterschappen) aangegeven te werken aan een natuurlijke situatie waar het om de rivier gaat. Natuurorganisaties staan achter die doelstelling. Door een combinatie te maken met de Kaderrichtlijn water (verbetering waterkwaliteit) zijn er financieel mogelijkheden. De rivier wordt opnieuw ingericht, zowel bij kansen als problemen wordt gebouwd met de natuur. Het is niet meer vechten tegen het water, maar bouwen met water; de natuurlijke processen een kans geven. Zie hier voor meer informatie.
Dit project kan gezien worden in het verlengde van het verhaal over de levende rivieren van zes natuurorganisaties. Zij presenteerden een visie op het natuurlijk riviersysteem, als basis om het gesprek aan te gaan over de ontwikkeling van het rivierengebied. Daarover leest u hier meer over in een ander artikel.
Lange Termijn Ambitie Rivieren
In de taakgroepen is door de gemeentelijke bestuurders gesproken over de betrokkenheid van gemeenten bij het proces om het krachtig samenspel tussen dijkversterking en rivierverruiming vorm te geven. Inhoudelijke informatie leest u hier in een ander artikel. De bestuurders langs de Maas uitten hun zorgen over het regioproces Maasvallei, zowel over de inhoud als het tijdschema. Zij hebben hun zorg in een brief met de provincie Limburg gedeeld. In het Rijngebied is gesproken over de (toetsende) rol van gemeenten in een MER-proces. Dit mag niet tegenstrijdig zijn bij het eventueel ondertekenen van afspraken. Er bleek behoefte aan een overzicht van alle overlegstructuren en hun samenhang en een lijst met afkortingen. Ook werd aandacht gevraagd voor terugkoppeling uit diverse overleggen. De betrokkenheid van gemeenten blijft een punt van aandacht. De komende maanden worden de richtinggevende keuzes gemaakt. De oproep aan u als gemeentebestuurder en gemeentelijk ambtenaar is om nu uw inbreng en visie te geven in de ambtelijke en bestuurlijke overleggen.