Na de opschoonacties langs de Maas, het ontstaan van de Waaljutters en projecten langs de IJssel, is er weer een regio waar opschoonacties van start zijn gegaan: de Lekjutters. Inmiddels is er een digitale kaart beschikbaar waar alle opschoonacties op vermeld staan en vrijwilligers zich kunnen melden. Daar was eind maart veel animo voor. Steeds vaker wordt het opschonen gecombineerd met onderzoek naar de herkomst van het afval. De eerste resultaten van 2017 zijn beschikbaar.
Lekjutters
Om hun Lek afvalvrij te maken, zijn de gemeenten Houten, Vianen, Nieuwegein en Wijk bij Duurstede samen met een groot aantal andere partijen van start gegaan met de Lekjutters. Vele vrijwilligers hebben daar een start gemaakt met het schoner maken van de Lek. De andere gemeenten langs de Lek worden opgeroepen zich bij het initiatief aan te sluiten.
Het was ook de start van een nieuw concept: “Ga Lek(ker) Jutten!”. Bij Tull en ’t Waal is een uitgestippelde wandelroute, waar langs gejut kan worden. Bij een fort zijn tassen beschikbaar, waar tijdens de wandeling afval in verzameld kan worden. Een volle tas levert een bedankje op. Met deze actie worden de recreatiestranden opgeschoond. Van het verzamelde afval wordt weer een nieuw product gemaakt.
Opschoonactie op kaart
Het IVN is bij veel opruimacties betrokken. Zij hebben alle opruimacties in kaart gebracht, in digitale versie. Zo kan een vrijwilliger eenvoudig zien waar er opruimacties plaats vinden, welke groep er gaat opruimen en op welk moment. Aanmelden kan via de website. Achteraf wordt gerapporteerd hoeveel zakken vuil er opgehaald zijn. Ook kunnen er foto’s geüpload worden. De kaart wordt mogelijk gemaakt door Rijkswaterstaat in het systeem GeoWeb. De kaart is hier te bekijken.
Afvalonderzoek
Het opgeruimde vuil is steeds vaker de input voor onderzoek. Het IVN, de Plastic Soup Foundation en Stichting de Noordzee doen met behulp van ‘citizen science’ (dataverzameling door vrijwilligers voor wetenschappelijk onderzoek) onderzoek naar de herkomst van afval uit de rivieren. Langs de Maas en de Waal wordt vijf jaar lang het afval volgens de internationaal erkende OSPAR methode geanalyseerd.
In 2017 zijn de eerste stappen gezet en de eerste gegevens zijn beschikbaar. Er zijn 14 metingen langs de Waal en 3 metingen langs de Maas gedaan. Daaruit blijkt dat er gemiddeld 224 stuks afval per 100 meter oever wordt gevonden. 60% van dit afval is plastic. Meer dan 52% van de top 15 meest gevonden items is consumenten en recreanten afval. Er vindt ook moedwillige dumping plaats van grof afval. Meer informatie is te vinden in deze bijlage en via www.schonerivieren.org.