Aan het woord: Marcel Elferink | Deventer, Overijssel
De IJssel is een belangrijk onderdeel van onze identiteit als historische Hanzestad. Als wethouder Leefomgeving zie ik dagelijks hoe de rivier Deventer vormgeeft. Soms letterlijk, als ik dicht bij het stadhuis even ga uitwaaien langs het water. Maar ook figuurlijk, op thema’s als economie, toerisme, natuur en waterveiligheid. Water stroomt altijd en brengt leven.
De ligging van onze stad aan de IJssel bepaalt niet alleen wie we zijn, maar ook waar we naartoe gaan. De bevaarbare rivier is van groot belang voor onze binnenhaven en onze lokale economie. In opdracht van de gemeenteraad zijn we bezig om ‘vaart in de haven’ te krijgen. De nieuwe containerterminal, geopend in december 2023, is een belangrijke stimulans voor transport over water. Dat past in onze ambitie om slimmer en duurzamer om te gaan met mobiliteit en de modal shift van weg naar water te bevorderen.
Tegelijkertijd is de IJssel een icoon voor bewoners en bezoekers. De uiterwaarden, het pontje, het stadsstrand en het park aan de westzijde trekken dagelijks mensen die willen wandelen, fietsen, roeien of gewoon genieten van het uitzicht. De rivier is een trekpleister voor toerisme en recreatie, maar ook een natuurlijke barrière die de stad karakter geeft. Het historische stadsgezicht met op de voorgrond de IJssel is voor velen hét beeld van Deventer.
Toekomstgericht meebewegen
De rivier brengt ons naast kansen ook opgaven. Bij hoogwater kan het buitendijkse gebied rond de Wellekade onderlopen, en bij extreem hoge waterstanden bestaat zelfs een kleine kans op overstroming van delen van de binnenstad. Klimaatverandering en veranderende waterafvoeren bij Lobith vragen om structurele aandacht voor waterveiligheid op de lange termijn. Ook laagwaterperiodes vormen een uitdaging: schepen kunnen dan soms de haven niet bereiken. Daarnaast is de IJssel via het Overijssels Kanaal belangrijk voor de wateraanvoer van ons achterland.
Als ‘flessenhals’ moet Deventer voorbereid zijn op toekomstscenario’s met veel neerslag in korte tijd of een hoog waterpeil van het IJsselmeer. Mogelijk komt er op termijn een binnendijkse bypass bij Deventer en Voorst, vanuit de opgave voor Ruimte voor de Rivier 2.0. Als daar duidelijkheid over is, gaan we onderzoeken of we hier waterveiligheid, natuur en verstedelijking met elkaar kunnen verbinden, door mogelijke woningbouw op het Stadsland. Ook loopt er via Vitens bijvoorbeeld een pilot om drinkwater te winnen uit de IJssel.
Samenwerking is de sleutel
In deze complexe rivieropgaven is samenwerking cruciaal. Binnen de Vereniging Nederlandse Riviergemeenten (VNR) vinden we kennis, partners en een gezamenlijk geluid richting het Rijk – bijvoorbeeld via Ruimte voor de Rivier 2.0. De grootste uitdaging is om als gemeente dichter bij de landelijke besluitvorming te komen. De belangen zijn groot: bevaarbaarheid, bereikbaarheid van de haven, waterveiligheid en ruimtelijke ontwikkeling raken direct aan de toekomst van Deventer.