Het Kasteel van Oijen was begin september het startpunt van een inspirerende dag voor de (nieuwe) leden van de VNR. Via een fietstocht inclusief veerponten, naar de Waterkrachtcentrale en een recreatiebedrijf in de uiterwaarden, kwamen vele VNR onderwerpen aan de orde.
VNR
Voorzitter Nelly Kalfs trapte af met een korte introductie op wie wij zijn als Vereniging Nederlandse Riviergemeenten. Voor ruim 75% van de aanwezige bestuurders was de Ledenbijeenkomst de eerste kennismaking met de VNR.
Meanderende Maas
In het project Meanderende Maas werken negen overheden en Natuurmonumenten samen aan het versterken van de dijk van Ravenstein tot Lith, het meer ruimte geven aan de Maas aan Gelderse en Brabantse kan en het gebied mooier en economisch sterker maken. Dit in nauwe samenwerking met bewoners, ondernemers en belanghebbenden.
In dit project is vanaf het begin af aan integraal gewerkt en was ruimtelijke kwaliteit geen kers op de taart, maar essentieel onderdeel van de planvorming. Bijvoorbeeld door hoofdprincipes in het dijkontwerp met elkaar vast te stellen. Maar vooral de kracht van het verhaal is belangrijk: het perspectief vanaf het begin helder vast stellen en daar consequent aan vast blijven houden en toetsen.
Waterkracht
Naast de stuw bij Lith ligt aan de Alphense kant een waterkrachtcentrale. Deze maakt gebruik van het verval van het Maaswater ter plaatse, door het water door vier turbines te laten stromen. Het toepassen van waterkracht op grote schaal is in Nederland lastig vanwege het geringe verval. Wellicht kunnen plaatselijke kleinschalige voorzieningen een kleine bijdrage leveren. De sterfte van vissen in de centrale is een punt van aandacht. Er ligt een vistrap naast de centrale voor stroomopwaarts zwemmende vissen en er is nu een systeem ontwikkeld dat aangeeft dat alen zich stroomafwaarts gaan bewegen. Op dat moment kan de centrale stil gezet worden.
Recreatieve ontwikkelingen met meerdere gemeenten
Met het principe ‘Branding van de Maas’, zijn zes gemeenten aan de slag gegaan om recreatieve activiteiten van de verschillende gemeenten op elkaar af te stemmen. Recreatie en toerisme houden zich niet aan grenzen. Dat is een proces van zoeken wat de overeenkomsten zijn en vooral de ondernemers in hun kracht zetten en samen laten werken. Zij moeten voorzieningen dragen en activiteiten ondersteunen. Door lokaal te beginnen wordt duidelijk wat wel en niet werkt en kunnen activiteiten uitgebreid worden. Zo is er nu de pontjesroute. De oproep is om recreatie en toerisme als volwaardige functie van de rivier te zien en niet als meekoppelkans.
Ondernemen in de uiterwaarden
Een (recreatie) bedrijf in de uiterwaarden heeft met bijzondere regelgeving te maken, mede geregeld in de Beleidslijn Grote Rivieren. Vervangen van oude gebouwen is meestal wel mogelijk, maar nieuwe ontwikkelingen kosten ruimte voor de rivier bij hoog water en moet gecompenseerd worden in andere maatregelen. Wellicht kan er nog gebruik gemaakt worden van EMAB locaties die wel toestemming hebben gekregen, maar niet tot uitvoering zijn gekomen.
Ondernemers langs de Maas hebben vorig jaar te maken gehad met hoog water in de zomer. Verschil was dat de Gelders/Brabantse ondernemers het water aan konden zien komen en konden ontruimen en Limburgse ondernemers overvallen werden door het water.
Veren en bakenbomen
Tijdens de fietstocht is gebruik gemaakt van twee veren. Een aantal ligt er regelmatig uit wegens personeelsgebrek. Maar de toekomst is ook onzeker door het mogelijk terugtrekken van de provincie Gelderland uit het Gelders verenfonds. Daar moet nog verder naar gekeken worden.
Op de ponten zijn ook de bakenbomen goed te zien die langs de Maas staan. Die zijn daar lang geleden neer gezet om de vaargeul te markeren. Nu zijn de bomen aan de einde van hun levenscyclus en wordt er door provincies en gemeenten een plan gemaakt om deze te behouden.
Verder in taakgroepen
Na terugkeer op het kasteel van Oijen gaven de bestuurders aan een interessante, leuke en mooie dag gehad te hebben, en een goede indruk van de activiteiten van de VNR gekregen te hebben. In oktober spreken we verder met elkaar in de taakgroepen, om te kijken wat er per rivier speelt.