De juiste samenwerking maakt écht het verschil – soms zelfs tussen natte en droge voeten. Marij Pollux, voorzitter van de Taakgroep Maas, vertelt het verhaal van het hoogwaterproject in Arcen, een toeristisch dorp aan de Maas in de gemeente Venlo. Wat gebeurt er als inwoners, ondernemers, overheden en partijen écht met elkaar in gesprek gaan?
“In zowel 1993 als 1995 werd Arcen getroffen door hoogwater, waarbij vrijwel de gehele kern onder water stond. Hoewel het in 2021 nét goed ging, met dank aan de maatregelen die langs de rest van de Maas genomen zijn, was de noodzaak voor een hoogwaterbeschermingsproject (HWBP) voor de Arcenaren luid en duidelijk”, vertelt Pollux. “Maar de manier waarop, was een ander verhaal. Veel ondernemers zijn namelijk langs de rivier gevestigd, en er wonen veel Arcenaren. Het eerste voorstel van het Waterschap Limburg – een harde waterkering met coupures van op sommige plekken wel 4 meter hoog – werd dan ook niet met gejuich ontvangen.”
Arcen in actie
In plaats van de kont tegen de krib te gooien, kwam de hechte gemeenschap van Arcen in actie. Pollux: “Het dorp is, met behulp van inwoners met technische kennis, in gesprek gegaan met het Waterschap. Op zoek naar alternatieven voor de hoge waterkering.” Al snel kwam men uit bij een zelfsluitende kering. “Deze oplossing biedt de bewoners bij een normale waterstand gewoon zicht op de Maas, en komt alleen bij hoogwater naar boven”, aldus Pollux. “Ondanks dat deze oplossing technisch ambitieuzer – op deze schaal is het nog nooit uitgevoerd in Nederland – en duurder is, heeft het Waterschap toch de moed gehad om beide mogelijkheden met de bewoners te onderzoeken.”
Gezamenlijke opgave, gezamenlijke oplossing
“Samen is gekeken wat de besparingsmogelijkheden zijn, om zo tóch tot een oplossing te komen die verbondenheid met de Maas garandeert.” Met succes, weet Pollux. “De provincie en gemeente hebben uiteindelijk beiden een bedrag bijgelegd, terwijl de bewoners afzagen van onder andere planschade. Op die manier zijn alle partijen samen tot een sluitende businesscase gekomen.” Het werd spannend toen het Waterschap beide opties – zowel de harde als de zelfsluitende waterkering – aan de markt heeft voorgelegd. “Gelukkig kwam hier een partij uit naar voren die de zelfsluitende kering nu gaat bouwen”, zegt Pollux.
De rode draad van dit proces? “Hoe moeilijk of langdradig het ook werd, er was altijd wel een partij die het vertrouwen hield en de verbinding opzocht. Door die samenwerking te blijven zoeken, je te verdiepen in de belangen van een ander en diens inspanningen te waarderen, is er uiteindelijk een resultaat uitgekomen waar alle partijen blij mee zijn.”
Leerzaam voorbeeld
Pollux denkt dat Arcen een mooi voorbeeld kan zijn voor andere riviergemeenten. “Langs de rivieren hebben veel gemeenten te maken met HWBP-projecten. Meestal is het waterschap hierin de leidende partij, maar kunnen ook Rijkswaterstaat, het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, provincie en natuurlijk inwoners en ondernemers hierbij betrokken zijn. Veel betrokkenen, veel verschillende belangen, opdrachten en financieringsvoorwaarden. Maar Arcen laat zien dat het met echt samenwerken, moed en doorzettingsvermogen mogelijk is om een oplossing te vinden.”