Het netwerk van schone rivier trajecten wordt steeds groter: een beweging waarbij vrijwilligers een traject langs een rivier afvalvrij maken. Dit levert schrikbarende hoeveelheden afval op. Van plastic stukjes, blikjes en snoepverpakkingen tot cartridges, USB Sticks en auto onderdelen. Door het opruimen aan onderzoek te koppelen, wordt inzicht gekregen in de samenstelling van het afval, én komt de bron steeds beter in beeld.
Opruimacties en onderzoek
Langs de Limburgse Maas is ruim vijf jaar geleden gestart met het opruimen van rivieroevers na hoog water door vrijwilligers in het project ‘Schone Maas’. Vrijwilligers ruimen, met soms aanvulling van de clubkas als tegenprestatie, het afval langs trajecten aan een rivier op. Rijkswaterstaat verzorgt het afvoer van het afval. IVN coördineert de projecten, gemeenten hebben contact met de vrijwilligers. Deze constructie heeft zich de afgelopen jaren uitgebreid naar de Brabantse en Gelderse Maas, de Waal, de Lek en de Rijn.
Stichting de Noordzee, de Plastic Soup Foundation en IVN Natuureducatie werken samen met een ultiem doel: geen enkel stukje plastic drijft mee via rivieren naar zee. Zij doen dit in het project Schone Rivieren en zijn een grootschalig onderzoek gestart om de hoeveelheid, samenstelling en herkomst van afval in de Maas en de Waal te onderzoeken. Dit gebeurt met behulp van ‘citizen science’, waarbij vrijwilligers data verzamelen voor wetenschappelijk onderzoek. Dit wordt gecombineerd met het opruimen door hiervoor volgens de OSPAR methode opgeleide vrijwilligers. Over 2018 zijn resultaten beschikbaar en hier na te lezen. Het betreft 209 metingen met 76.959 gevonden items.
Het project heeft begin 2019 een bijdrage van € 1.950.000,- gekregen van de Nationale Postcodeloterij. Hiermee wordt het aantal trajecten uitgebreid en meer onderzoekers opgeleid.
Alle opruimacties op verbeterde kaart geoweb
Alle opruimacties zijn op kaart op internet in beeld gebracht. Op Geo Web Schone Rivieren is te zien waar en wanneer opruimacties langs de rivier plaats vinden. Ook is te zien hoeveel vrijwilligers bij vorige opruimacties hebben meegedaan en hoeveel zwerfafval is opgeruimd. Daarnaast zijn er foto’s van de opruimacties te zien.
Litterati app
Litterati is een online project, waarbij gebruikers met behulp van een app zwerfafval opruimen én in beeld brengen. De missie is om inzicht te krijgen in probleemgebieden waar veel zwerfafval voor komt en om te identificeren welke soorten en merken afval het meest voor komen. De verzamelde data worden gebruikt om in samenwerking met bedrijven en organisaties duurzame oplossingen te vinden.