Eind mei kwam de taakgroep Maas samen in het Missiemuseum in Steyl (gemeente Venlo). Tijdens deze taakgroep kwamen de nieuwe zelfsluitende waterkering van Steyl, het Deltaprogramma Maas en het programma Ruimte voor de Rivier 2.0 aan bod. Verder werden ontwikkelingen binnen gemeenten aan de Maas besproken.
Het Missiemuseum toont een rijke verzameling van opgezette dieren, etnografische voorwerpen en missionaire objecten uit alle delen van de wereld. Het museum is in 1930 gebouwd en de hele collectie staat er nog precies zo bij als in die tijd. Het museum wordt voor een groot deel in stand gehouden door vrijwilligers, welke ons tijdens deze taakgroep erg gastvrij hebben ontvangen.
Zelfsluitende waterkering Steyl
Wie vandaag de dag in Steyl loopt, ziet een fraai stukje openbare ruimte. Wat nauwelijks opvalt, is dat onder de voeten van bewoners en bezoekers een indrukwekkend staaltje techniek schuilgaat: Nederlands grootste zelfsluitende waterkering – van 134 meter lang en 3 meter hoog. Onopvallend geïntegreerd in het historische uiterlijk van het dorp, maar van levensbelang bij hoogwater. De noodzaak voor deze waterkering was groot. Bij hoge waterstanden stond het centrale plein in Steyl als een van de eerste plekken onder water.
Jasper van de Hoef van het Waterschap Limburg liet ons kennismaken met de zelfsluitende waterkering in Steyl, die pas 20 mei jl. feestelijk is opgeleverd. Met de taakgroep Maas zijn we de kering van dichtbij gaan bekijken.
Het realiseren van een passende oplossing was een complexe taak. Steyl heeft een beschermd dorpsaanzicht, wat betekent dat elke ingreep zorgvuldig moest worden ontworpen en geïntegreerd. De oplossing werd gevonden in een innovatieve zelfsluitende kering, bestaande uit 14 kleppen, gemonteerd aan een betonnen bak in de grond. Het systeem werkt slim en volledig automatisch. Zodra het water stijgt, stroomt de onderliggende bak vol. De opwaartse druk duwt de kleppen omhoog, waardoor een solide waterkering ontstaat. Bij normale waterstanden liggen de kleppen vlak en onopvallend in het maaiveld – uit het zicht, maar altijd paraat.
De kering is niet alleen robuust, maar ook betrouwbaar. Toch wordt het systeem twee keer per jaar getest. Niet omdat men twijfelt aan de werking – de faalkans is zeer laag – maar om vertrouwen te geven aan de omgeving. Zo zien bewoners en bezoekers met eigen ogen dat deze stille kracht paraat staat wanneer het écht nodig is.
Herijking Deltaprogramma en Ruimte voor de Rivier
Christine Jansen (Deltaprogramma Maas) nam ons mee in de actuele ontwikkelingen van het Deltaprogramma Maas. Het Deltaprogramma Maas is een samenwerkingsverband van de regio en is de schakel tussen Rijk en regio. Het programma heeft een samenhang met het programma Ruimte voor de Rivier 2.0. Dit programma kijkt naar systeemfunctioneren van de rivier en werkt naar beleidskeuzes voor afvoer, ruimte en bodemligging toe. Het programma onderzoekt of en hoeveel ruimte er binnendijks gereserveerd moet worden. Bij de zesjaarlijkse herijking van het Deltaprogramma zijn mogelijke toekomstbeelden (hoekpunten) in beeld gebracht, deze hoekpunten worden hier vertaald naar strategieën. De strategieën worden in een beoordelingskader afgewogen en zo moet uiteindelijk 1 voorkeursstrategie ontstaan. Bestuurders kunnen meedenken in de Stuurgroep Delta Maas.
Ruimte voor de Rivier 2.0 houdt zich bezig met de inrichting van een robuust riviersysteem om de 5 rivierfuncties te faciliteren. Voor het ruimte/afvoer vraagstuk wordt gewerkt met 4 onderzoeksalternatieven, welke nog moet gaan leiden tot beleidskeuzes. De referentie is oplossen met dijken, alternatief 1 is buitendijkse rivierverruiming aangevuld met dijken, alternatief 2 maximaal buitendijks aangevuld met binnendijkse rivierverruiming en alternatief 3 is robuuste rivierverruiming binnendijks. De alternatieven zijn van belang voor gemeenten omdat ze invloed hebben op het mogelijke ruimtegebruik voor onder andere woningbouw en landbouw. Deze ruimte kan gaan conflicteren met Ruimte voor de Rivier. De tijdshorizon voor de beleidskeuzes is de verre toekomst: na 2100. Het is op dit moment zaak om geen onomkeerbare ontwikkelingen mogelijk te maken, die later negatieve invloed zullen hebben.
Als de Vereniging Nederlandse Riviergemeenten (VNR) zijn we aangesloten bij de Stuurgroep Delta Maas om als gemeenten inbreng te kunnen hebben op deze beleidstrajecten.
Vanuit de taakgroep bestaat de wens om inbreng te hebben in bijvoorbeeld de criteria voor de vergelijkingssystematiek in het afwegingskader van het Deltaprogramma. Zo mist maatschappelijke acceptatie en kwaliteit en er wordt geopperd om dit zelfs een hoofdcriterium te laten zijn. Er is gesproken over het meer benutten van deze taakgroep als bestuurlijke overlegtafel, nu de bestuurlijke tafels van de beide provincies aan het downsizen zijn.
