Met het opstellen van Regionale Energie Strategieën (RES) staan alternatieve vormen van energiewinning in de belangstelling. Er wordt veel gekeken naar wind en zon, terwijl alle VNR gemeenten ook kansen kunnen benutten die een rivier biedt. Die kansen en mogelijkheden zijn nauwelijks nog in beeld. Daar is in de taakgroepen Rijn/Waal en Maas over gesproken. Bestuurders willen er verandering in brengen.
Rivierwater als bron van energie
Water is een constante bron van aanvoer, waar wind en zon niet altijd betrouwbaar zijn. Als we kijken naar de mogelijkheden van de rivier, zullen de voorzieningen vooral onder water getroffen worden. Dit heeft nauwelijks impact op de omgeving; de ruimtelijke kwaliteit lijkt er niet onder te leiden.
De waterschappen en Rijkswaterstaat willen uiterlijk 2030 energieneutraal zijn. Naast hun eigen ambities willen zij ook bijdragen aan de nationale doelstelling om te zorgen dat Nederland in 2050 vrijwel geheel energieneutraal is. Uit een verkenning en proefprojecten blijkt dat de terreinen en assets veel energiekansen bieden. Daar is samenwerking voor nodig tussen veel partijen die elkaar tot nu toe nauwelijks kennen (er worden proeftuinen voor in gang gezet). In de Publicatie Energie en waterbeheer staan mogelijkheden beschreven. De belangrijkste zijn:
-
* Thermische energie uit oppervlaktewater;
* Waterkracht;
* Getijdenenergie;
* Drijvende zonnepanelen;
* Blue Energy (opwekking door middel van osmose);
* Blue Battery (opslag van energie door middel van osmose).
In Gelderland
De provincie Gelderland kijkt in het kader van het Gelders Energie Akkoord naar de mogelijkheden voor betaalbare en duurzame energie uit stromend water en probeert alle benodigde partijen daarvoor te binden. Op een kansenkaart staan al aardig wat stippen. Technieken voor het opwekken van energie uit water zijn in ontwikkeling, waardoor de kaart al weer geactualiseerd moet worden.
Er is een proeftuin Integraal Riviermanagement ontwikkeld (vanuit de Topsector water), waarbij het opwekken van energie via waterkracht en aquathermie op een visvriendelijke manier een van de pijlers is. De mogelijkheden voor het winnen van energie uit de rivier worden daar in beeld gebracht. Stromend water uit Waal, Pannerdensch Kanaal en IJssel biedt kansen, vooral bij de kribben; door daar een vorm van een watermolen in aan te brengen. Voordeel is dat ook de kribvlammen verminderd worden en dat de doorstroming bij hoog water groter is. Daar worden nu testen voor gedaan. Achter stuwen of in zeer traag stromende rivieren als Nederrijn en Berkel, waar het hoogteverschil en debiet een rol speelt, zijn ook mogelijkheden om energie op te wekken. Daarnaast wordt gekeken naar energieopslag in het watersysteem. In de brede proeftuin worden mogelijkheden van zonnepanelen op de krib of kleine en lage windmolens in beeld gebracht.
Andere mogelijkheden en krachten
Bj de bestuurders langs de Maas is een eerste ronde gemaakt van mogelijkheden of ideeën die de bestuurders in beeld hebben. Daar kwamen ook de potenties van hoogwatergeulen als gebied voor opslag van energie, grindafgraving voor drijvende zonnepanelen en dijken rondom een diepe put aanleggen en die leeg laten lopen als er geen wind en zon voorhanden is, als mogelijkheden aan de orde. Belangrijk is dat bij alle plannen en mogelijkheden ook de ‘tegenkrachten’ van en voor energie uit rivierwater in beeld komen. Bijvoorbeeld de invloed van flora- en faunawetgeving en de aandacht voor planten en vissen. De koppeling met andere beleidsvelden is ook van belang. In de volgende taakgroepen staat het onderwerp weer op de agenda en wordt er verder over gesproken.