Nederland is een land waar we al eeuwenlang voor de opgave staan om zo goed mogelijk met ons water om te gaan. We zijn ons gaan beschermen tegen overstromingen, maar nemen ook maatregelen om te voorzien in schoon zoet water. Overal in Nederland zijn restanten te vinden van in onbruik geraakte of niet meer functionerende waterbergingsmethoden en watersystemen. Deze oude methoden zijn een bron van inspiratie voor nieuwe maatregelen als het gaat om het bergen van water bij piekbelasting of waterschaarste. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft de mogelijkheden op een digitale kaart in beeld gebracht.
Plekken waar vroeger het water werd opgevangen en bewaard maakt deel uit van (oude) watersystemen. Door aanpassingen in ons watersysteem, zoals het rechttrekken van waterlopen, herkennen we deze plekken niet meer of zijn verbindingen verdwenen. Het gaat om systemen als overlaten, inundatiegebieden en watermolensystemen met beken of sprengen, schutjes en sluizen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft deze systemen achterhaald en op een digitale kaart weer gegeven. De kaart is hier te bekijken.
Met de aanleg van watermolensystemen kon water omgeleid en opgevangen worden. Er ontstonden spaarbekken. Met een sluis of schut kon een rad van een watermolen aangedreven worden, waardoor in eigen energievoorziening werd voorzien. Deze oude en deels bewaarde systemen kan anno 2018 in tijden van overvloedige regenval water opgevangen worden, wat in tijden van schaarste gebruikt kan worden en mogelijk ook energie opgewekt.
Oude sprengenbeken kunnen open gegraven worden. Niet om energie op te wekken, maar als vorm van Ruimtelijke Adaptatie. Om in tijden van overvloed water op te vangen en in tijden van schaarste water uit te gebruiken.
Inundatiegebieden werden gebruikt om onder water te zetten als een vijand in aantocht was. Deze kunnen in ere hersteld worden, inclusief de forten die daar bij horen en water kunnen bergen.
Overlaten zijn de lagere delen in het landschap, waar overtollig water uit de rivieren door verlaagde delen in de dijk of niet bedijkte stukken naar weggeleid kon worden. Mensen woonden op de hogere delen (oeverwallen) of legden terpen aan waarop ze hun huis bouwden
Door op een innovatie manier gebruik te maken van deze historische technieken zijn er mogelijkheden voor bescherming tegen overstroming en voorziening in zoetwater in tijden van droogte. Een mooie vorm van ruimtelijke adaptatie, door gebruik te maken van wat al aanwezig is. Meer informatie is hier te vinden.
23 februari 2018